رضا کامي عضو هيات نمايندگان اتاق بازرگاني، صنايع، معادن و کشاورزي تبريز است، در عضويت هيات نمايندگان اتاق ايران بوده و رياست شوراي مشترک بازرگاني ايران و ترکيه هم در مسئوليت اوست. در گفت وگويي که در مورد کالاهاي وارداتي و صادراتي ترتيب داده شد، ضمن سخن گفتن از کالاهاي صادراتي و وارداتي، مشکلات حمل و نقل ريلي، به اهداف مشترک که دو کشور دنبال ميکنند پرداخته ايم. همچنين رضا کامي از تفاهم خط ريلي جديد تبريز-وان خبر داد که ميتواند بسياري از مشکلات حمل و نقلي دو کشور را برطرف کند، متن زير ماحصل گفت وگو با «رضا کامي» رئيس شوراي مشترک بازرگاني ايران و ترکيه است که مرور ميکنيد:
به عنوان سوال اول لطفاً عمده ترين واردات و صادرات استان آذربايجان شرقي به کشور ترکيه را نام ببريد و در خصوص صادرات مزيت‌هاي استان توضيح بفرماييد؟
صادرات ما به کشور ترکيه به صورت فصلي و عمدتاً ميوه هايي از قبيل کيوي، هندوانه و... است که بخش عمده اين صادرات در فصل هايي از سال که اين ميوه‌ها در بازار ترکيه موجود نمي‌باشد، انجام مي‌شود.
با نگاهي به صادرات خرما در دو سال اخير مي‌بينيم که صادرات اين محصول طي اين مدت دو برابر شده و چون خرما به عنوان کالاي تعرفه ترجيهي آمده و گمرک آن در طرف ترکيه در حد صفر است، شاهد هستيم اين عوامل سبب شده که صادرات خرما به کشور ترکيه افزايش يابد به طوري که در سال گذشته ميلادي ترکيه بيشترين خرماي مورد نياز خود را از طريق ايران تهيه کرد. از موارد ديگري که مي‌توان اشاره نمود مواد توليدات پتروشيمي و قير را مي‌توان نام برد که بخش اعظمي از قيري که در اين منطقه توليد مي‌شود به کشور ترکيه که اين صادرات در تمام طول سال انجام مي‌گيرد.
بايد در نظر داشت مراودات تجاري دو کشور محدود به اقلام کالايي خاصي نيست و گستره وسيعي از کالا و خدمات را در بر مي‌گيرد که در اين ميان فعالان بخش‌هاي تجاري شمالغرب کشور و فعالان اقتصادي کشور ترکيه نقش به سزايي در گسترش حجم اين مراودات دارند. بايد در نظر داشت تا زماني که هم افزايي دو طرف در اين حوزه به نحو مطلوب شکل نگيرد طبيعتا نمي‌توان انتظار داشت رشد مطلوب در زمينه تراز تجاري دو کشور اتفاق افتد و در اين ميان نظر کارشناسان اقتصادي در اين زمينه به مراتب تاثير گذار خواهد بود.
از سويي بايد در نظر داشت هر يک از دو کشور داراي پتانسيل‌هاي ويژه اقتصادي هستند که ميتواند در گسترش حجم مبادلات تجاري دو کشور موثر بوده و در عين حال با تشريک مساعي خواهيم توانست از اين ظرفيت‌ها در حوزه‌هاي منطقه اي و فرامنطقه بهره مناسب را ببريم.
جايگاه صادرات استان آذربايجان شرقي در امر صادرات در بين استان‌هاي ديگر کشور کجاست؟
به دليل موقعيت جغرافيايي تبريز و آذربايجان که در مسير جاده ابريشم بوده، سابقه تجارت در اين شهر غني است و به واسطه همين سابقه درخشان همواره در رديف‌هاي اول و دوم صادرات غير نفتي ايران قرار گرفته است.
با توجه به موقعيت خاص جغرافيايي اين استان، شايسته است از موقعيت جغرافيايي بايد حوزه ترانزيت و حمل و نقل بهره گيري شود که يکي از مهمترين پيش نياز‌هاي اين امر گسترش مسير‌هاي مواصلاتي و زير ساخت‌هاي ارتباطي است. در اين زمينه نيز پروژه مسير تبريز – ترابزون در اتاق مشترک تدوين شده و اقدامات اساسي براي انجام اين پروژه در دست اقدام است.
وضعيت صادرات غير نفتي مناسب نيست و عمدتاً با کاهش مواجهيم راهکارهاي شما براي رونق بخشيدن به صادرات را بيان فرماييد؟
بايد پذيرفت انتظارات در زمينه صادرات کالاهاي غير نفتي برآورده نشده است و اين امر به رغم همجواري اين استان و کشور ترکيه است که از مهمترين علل آن مي‌توان به عدم آگاهي فعالان اقتصادي از پتانسيل‌هاي دو کشور و نيز تبليغات منفي در اين زمينه است.
در درجه اول نياز است فعالان اقتصادي بتوانند نقاط مثبت و توانمندي‌هاي دوکشور را شناسايي کرده و بتوانند براساس شناختي که از اقتصاد واقعي دو کشور به دست مي‌آورند در جهت همکاري‌هاي مشترک قدم بردارند. نبود اين شناخت اين بزرگترين مشکل ماست. نکته اساسي ما آگاهي دادن در رابطه با بخش‌هاي اقتصادي هر دو کشور به فعالان اقتصادي دو کشور مي‌باشد. که اگر اين اتفاق بيافتد بخش اعظمي از ضعف هايي که احساس مي‌شود برطرف شده و مي‌توانيم که به صورت مشترک براي منافع دو کشور گام‌هاي اساسي برداريم تا گسترش و توسعه اقتصاد غير نفتي مابين دو کشور شکل بگيرد.
چه اهدافي را اتاق مشترک بازرگاني ايران و ترکيه دنبال مي‌کند؟
البته اتاق‌هاي مشترک ذاتاً براساس وظايف و اساسنامه اي که دارند حرکت ميکنند بزرگترين هدفشان توسعه اقتصادي کشور ايران و ترکيه مي‌باشد که برگزاري نمايشگاه‌ها و هيئت‌هاي اعزامي اقتصادي در جهت گسترش و توسعه اقتصادي کشورها اهدافشان تعريف شده که راه‌هاي مختلفي وجود دارد که به اين اهداف بتوان رسيد و خوشبختانه فعاليت‌هاي اساسي انجام گرفته، در سال‌هاي گذشته موثر بوده است.
اگر در بخش سرمايه گذاري دقت کنيم سرمايه گذاري هايي که در ايران انجام شده است، حاصل نشست‌ها و همايش هايي هستند که که از طريق ارگان‌هاي مختلف انجام شده و توانسته بخشي از سرمايه‌هاي ترکيه را در جهت سرمايه گذاري مشترک مناطق مختلف ايران جذب کنند که الان در مناطق مختلف ايران شرکت‌هاي ترکيه اي فعال هستند البته بيشترين فعاليت در مناطق شمالغرب به ويژه مناطق تبريز و منطقه آزاد ارس قرار گرفته اند و اخيرا در منطقه ويژه سهلان هم فعاليت را شروع کرده اند که به هرحال اين‌ها نمونه اي از واردات هستند که مي‌توان نام برد.
سرمايه گذاري هايي که در دو سال اخير صورت گرفته بيشتر در کدام بخش است؟
در مورد سرمايه گذاري‌ها مي‌توان گفت در بخش‌هاي نساجي، ريخته گري و حتي بخش‌هاي صنعت فلزات، فولاد، صنايع چوب و ... سرمايه گذاري انجام شده است. همچنين در بخش پتروشيمي چند شرکت ترکيه اي سرمايه گذاري کرده اند که منحصر به بخش خاصي نيست. همچنين مي‌توان از کارخانه پرده بافي بزرگ نام برد و در حوزه توليد پوشاک هم طي يکسال گذشته شاهد گام‌هاي خوبي بوده ايم.
تعرفه‌هاي بالاي گمرکي و بروکراسي‌هاي اداري در گمرک دو کشور از جمله عمده ترين مشکلات تجاري بين ايران و ترکيه است براي اين مشکلات چه راهکارهايي انديشيده شده است؟
در مورد تعرفه‌هاي دو کشور مي‌توان گفت که متاسفانه تعرفه‌ها از طرف هر دو کشور بسيار زياد بوده و در برخي از مسائل به صورت رقابتي اتفاق افتاده که خوشبختانه در دو سال گذشته بحث تعرفه ترجيحي پيش آمده و الان هم در حال بازبيني است که هر طرف 60 تعرفه اضافه کند به نظر بنده ان شاءلله بخشي از مشکلات تعرفه حل خواهد شد.
به عنوان سوال آخر يکي از چالش هايي که همواره از سوي صادر کنندگان مطرح مي‌شود مشکلات حمل و نقل است در اين مورد توضيح بفرماييد؟
متاسفانه مشکل حمل و نقلي فقط منحصر به کشور ترکيه نبوده و فکر مي‌کنم بخش فعال تري در حوزه ترکيه هست که در اين بخش هم مي‌توانند شرکت‌هاي مشترک تشکيل بدهند و چند نمونه هم تشکيل يافته و بخشي از مسائل را برطرف کنند و بزرگترين مسئله اي که در رابطه با حمل و نقل وجود دارد بخش ريلي هست که به هر حال با اينکه بخش ريلي فعال هست ولي با مشکلاتي مواجه هست بخشي از مسير ريلي که به درياچه وان مي‌رسد در آنجا اين مسير ريلي با مشکلاتي مواجه هست و در اين خصوص بين دو طرف تفاهم هايي امضاء شده که مسير ريلي جديد احداث شود و اين امر ميتواند بخش عمده اي از مشکلات حمل و نقل را حل کند. البته اين پروژه زمان بر خواهد بود لذا در شرايط موجود بايد براي منطقه درياچه وان فکر اساسي کرد يا طرح احداث ريل از حاشيه درياچه وان را بايد اجرا نمود و يا (رورو)هاي بيشتر در درياچه وان بکار گرفت تا حمل و نقل در اين منطقه روان تر و آسان تر شود.
گفتگو: جعفر شکوریان
